Łomża – miasto na Szlaku Książąt Mazowieckich. Miasto z pogranicza historycznego Mazowsza i Podlasia, położone na skarpie, u stóp którego wije się rzeka Narew. Od stolicy Polski Łomżę dzieli zaledwie 140 km. Tyle samo jest do przejść granicznych w Kuźnicy i Ogrodnikach. Ale tuż za granicami miasta rozciągają się niepowtarzalne obszary Parków Narodowych: Biebrzańskiego i Narwiańskiego oraz Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi.
A zachowana w naturalnym stanie Dolina to nie tylko ptasi raj, w którym występuje ponad dwieście gatunków ptaków. To także prawie sto rzadkich gatunków roślin i krajobraz malowniczych wzniesień nad rzeką do podziwiania.Ale o niemal 600-letniej historii miasta świadczą też liczne zabytki. Jak choćby XVI–wieczna gotycka katedra, która przetrwała potop szwedzki i II wojnę światową. W nieco młodszym, barokowym kościele Ojców Kapucynów można zobaczyć najstarszą w regionie ruchomą szopkę. A pochodząca z początków XIX wieku nekropolia przy ulicy Kopernika porównywana jest – ze względu na urodę cmentarnych nagrobków i pomników – z warszawskimi Powązkami i dowodzi ekumenicznego charakteru dziejów miasta.
W Muzeum Północno - Mazowieckim mieszczącym się przy ulicy Dwornej, obejmującym również Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie, można obejrzeć unikatową w skali świata kolekcję wyrobów z bursztynu.
ul. Dworna | Cmentarz porównywany do Powązek |
Spacer po reprezentacyjnej ulicy Dwornej i odrestaurowanym po zniszczeniach wojennych Starym Rynku pozwoli zasmakować atmosfery miasta i bliżej poznać jego gościnnych mieszkańców. Tutaj, w parterowym domku przy kamiennych schodach łączących dwie części ulicy Krzywej mieszkał młody Stefan Wyszyński – późniejszy Prymas Tysiąclecia, kiedy uczęszczał do łomżyńskiego gimnazjum.
Nie bez powodu wierną orędowniczką Łomży pozostawała Hanka Bielicka, której ojciec był dyrektorem łomżyńskiej Kasy Oszczędności – dziś siedziby Banku Gospodarki Żywnościowej.
Krótka wizyta w tym fascynującym mieście pozostawia niedosyt. Z tym większą przyjemnością można tu wracać i wracać...
Łomża - widok z góry |
Okolice Łomży
Atrakcyjne turystycznie okolice Łomży, przełom rzeki Narew, bliskość Narwiańskiego i Biebrzańskiego parków narodowych, stare carskie forty w sąsiedniej Piątnicy, kurpiowski skansen w Nowogrodzie i zabytki w samej Łomży sięgające rodowodem czasów średniowiecza sprawiają, że Łomżę warto odwiedzić.
Położenie miasta jest niezwykłe. Leży nad Narwią i stanowi wraz z całą ziemią łomżyńską część Zielonych Płuc Polski, które są regionem wyjątkowym w skali europejskiej, ze względu na nieskazitelną przyrodę i wyjątkowe walory krajobrazowe.
Łomżę okalają dwa regiony geograficzne - Międzyrzecze Łomżyńskie i Dolina Narwi wchodzące w skład Niziny Północnomazowieckiej. Miasto osadzone jest na wzgórzach morenowych obejmujących wysoką skarpę pradoliny Narwi - około 30 - 40 metrów – oraz wykształcone doliny rzek Łomżyczki i Strugi Lepackiej. W północnej części miasta znajduje się obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi - ustanowiony w 1982 roku w celu zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów o różnych typach ekosystemów.
W granicach miasta położony jest Las Jednaczewski ulubione przez Łomżan miejsce rekreacji i odpoczynku. Są tu wytyczone ścieżki do biegów i ćwiczeń. Amatorzy runa leśnego znajdą również coś dla siebie.
W Łomży znajduje się także 12 pomników przyrody. Kilka z nich można zobaczyć niemal w centrum miasta w najstarszym parku im. Jakuba Wagi przy ulicy Wojska Polskiego. Na obszarze ponad 3,5 ha rosną tu sędziwe lipy, jesiony i buki, które poddawane są systematycznie zabiegom pielęgnacyjno - konserwacyjnym.
Od 1994 roku ochroną zalewowych terenów Narwi wyróżniających się występowaniem wielu rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt zajmuje się: Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Dolnej Narwi
Historia Łomży
Łomża powstała w X wieku w odległości 5 km na wschód od obecnego centrum, na wysokiej skarpie doliny rzeki Narew. Pozostałością po tamtych czasach jest olbrzymie grodzisko nazwane „Górą Królowej Bony” oraz „Wzgórzem św. Wawrzyńca”. Usytuowanie miasta na obecnym miejscu nastąpiło w 2 połowie XIV w. Prawa miejskie Łomża otrzymała 15 czerwca 1418 roku od księcia Janusza I. Po śmierci ostatnich książąt mazowieckich i wcieleniu Mazowsza do Korony w 1526 roku, ŁOMŻA stała się miastem królewskim. Największy rozkwit miasta przypadł na wiek XV i XVI. Miasto leżało na szlaku rzecznym Narew-Wisła, posiadało port i sześć mostów. Otoczone było wałami. Stąd rozchodziły się ważne szlaki handlowe do Prus, Wilna, Rusi i na zachód Europy. Łomża była ośrodkiem handlu, rzemiosła, siedzibą urzędów i sejmików. W połowie XVI wieku liczyła 3300 mieszkańców, ponad 540 domów, 7 kościołów, miała dwór królewski, ludwisarnię, arsenał, łaźnię, spichlerze zbożowe, magazyny soli i inne budowle. W połowie XVII wieku nastąpił upadek miasta spowodowany wojnami szwedzkimi oraz licznymi pożarami i klęskami żywiołowymi. Ponowny wzrost i ożywienie gospodarcze przypadły na wiek XIX-XX, co związane było między innymi z powstaniem nowych węzłów komunikacyjnych. Nastąpiła dalsza rozbudowa miasta, które rozwinęło się stopniowo w ośrodek o charakterze przemysłowo-handlowym. W 1806 roku miasto liczyło około 6000 mieszkańców. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Łomża została siedzibą władz departamentu. Z chwilą utworzenia Królestwa Polskiego, od 1816 roku, została głównym miastem obwodu łomżyńskiego w województwie augustowskim. W 50 lat później Łomżę wyznaczono na stolicę guberni. Szczególnie szybki rozwój nastąpił w latach 1867-1915, gdy Łomża stała się głównym miastem guberni łomżyńskiej i władz gubernialnych, powiatowych i miejskich. I wojna światowa zahamowała szybko postępujący rozwój. W 1925 roku powstała diecezja łomżyńska. Miasto stało się siedzibą biskupa i uznawane było za jedno z największych ośrodków miejskich na obszarze północno-wschodniego Mazowsza. W 1912 roku miasto liczyło około 22000 mieszkańców, a w 1939 roku 27000 (bez wojska). II wojna światowa przyniosła ze sobą zniszczenia. Miasto legło w gruzach aż w 70%. W wyniku deportacji i mordów liczba ludności zmalała o 60%. Wyzwolenie Łomży nastąpiło 13 września 1944 roku. W latach 1946-1975 odbudowano najstarszą część Łomży. Wybudowano kilka osiedli mieszkaniowych. Uruchomiono miejską komunikację autobusową. Powstały liczne zakłady przemysłowe oraz oddano do użytku ciepłownię miejską. W 1975 roku Łomża stała się stolicą województwa łomżyńskiego. W latach 1978-1990 nastąpił gwałtowny wzrost gospodarczy oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe w tym szczególnie osiedla spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego w zabudowie wielorodzinnej. W tych latach praktycznie podwojony został obszar terenów zainwestowanych. Funkcję stolicy województwa łomżyńskiego Łomża pełniła do 31.XII.1998 roku.
Kontakt: Urząd Miejski w Łomży
Stary Rynek 14
poniedziałek, środa 7:00 - 16:30
wtorek, czwartek, piątek 7:30 - 15:30
tel. 86 215 67 00, faks 86 216 45 56
e-mail:
Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
Artykuł powstał przy współpracy z Urzędem Miejskim w Łomży.
Tekst i zdjęcia: www.lomza.pl
« poprzednia |
---|